Met 654 bedden, 96 plaatsen voor daghospitalisatie en een sterk uitgebouwde polikliniek kunnen we gerust van een ambitieus project spreken. Al in 2007 won VK Architects & Engineers de architectuurwedstrijd. Het bouwteam van AZ Sint-Maarten verrichte pionierswerk door van bij de ontwerpfase voor een geïntegreerd BIM-model te kiezen, een technologie die destijds nog in de kinderschoenen stond. “Ook het begrip ‘research based design’ was toen in volle opgang”, vertelt Erik Vereecken, Projectdirector Healthcare bij VK Architects & Engineers. “Wij hebben onze concepten van ‘healing environment’ gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek. Ruwweg kunnen we dit reduceren tot vier basisprincipes: natuur en landschap, lichtbeleving, intimiteit en privacy en het vermijden van verveling. Een vijfde element, dat vervat zit in de vier andere, is wayfinding of een uitgekiende oriëntatie.”

Symbiose van vijf elementen

Al deze elementen komen mooi samen in het nieuwe AZ Sint-Maarten. “De wayfinding is zeer intuïtief georganiseerd omdat ze vervat zit in het basisconcept van het ziekenhuis”, legt Erik Vereecken uit. “Alle afdelingen zijn geënt op een centrale ruggengraat. De identiteit van deze ruggengraat wordt versterkt door het kunstwerk van Koen van den Broeck dat is aangebracht op de gordijngevels, en altijd zichtbaar is voor wie zich op de centrale as bevindt. Intimiteit creëren we door het huiselijke karakter van de kamers. We brengen verder zoveel mogelijk licht binnen in het ziekenhuis om het natuurlijk dag- en nachtritme niet te verstoren. De interessante wandeling creëren we door de binnenpleinen en het kunstwerk op de gevels.”

Voor zowel de gordijngevels als de ramen ging algemeen aannemer MBG in zee met Reynaers Aluminium. En laat nu net de ramen, van het type CS77-HI, een vitale component zijn van de ‘healing evironment’. Erik Vereecken: “De zeer grote ramen bieden elke kamer uitzicht op de omringende natuur of de grote binnenpleinen. De groendaken, zichtbaar vanuit de patiëntenkamers, en de binnenpleinen dragen eveneens bij tot de natuurbeleving. Ook de organische vorm van de zonweringslamellen is een verwijzing naar de natuur.”


Buitenschrijnwerk vergt maatwerk

De lamellen zijn een projectoplossing van Reynaers Aluminium, speciaal voor AZ Sint-Maarten ontwikkeld, op basis van de studie door VK Architects & Engineers. Bijzonder is de golvende vorm, het resultaat van zowel een esthetische als praktische keuze van de ontwerpers. “De functie van zonwering is uiteraard om oververhitting tegen te gaan. Dankzij de golvende vorm konden we ook het doorzicht vanuit de kamers garanderen, belangrijk voor de natuurbeleving. De helling van de lamellen, de verschillende standen, alles is bij de ontwerpfase gesimuleerd door VK Architects & Engineers om een zo optimaal mogelijk binnencomfort te bekomen in het gebouw. MBG, Reynaers Aluminium en Couwenberg & Schellens Metaalconstructies zijn daarmee aan de slag gegaan en hebben een totaalsysteem ontwikkeld, na uitvoerige testen op onder meer windvastheid en uitvoerbaarheid, met een zeer geslaagd resultaat”, vertelt Erik Vereecken.  

“De uitdaging was een vlotte montage, logistiek en materiaaloptimalisatie waarnaar we samen met Reynaers hebben gezocht”, vertelt Martin Hoefnagels van aluminiumconstructeur Couwenberg & Schellens Metaalconstructies. “Bovendien zijn de lamellen niet allemaal identiek dus alles is vooraf tot in het detail uitgetekend. In totaal gaat het om 15.000 lamellen die we op amper vijf maanden tijd hebben geplaatst. Ook voor de gordijngevels was goede voorbereiding cruciaal. Door het kunstwerk is elke ruit uniek.”

Goede architectuur

“Alle afzonderlijke elementen die een ‘healing environment’ maken, worden vandaag algemeen aanvaard als de goede uitvoeringspraktijk. Het uitzonderlijke aan AZ Sint-Maarten zit hem in de symbiose. In het ziekenhuis is de ‘healing environment’ echt tastbaar. Dat bewijst dat het ook qua architectuur goed zit. Goede architectuur en een ‘healing environment’ zijn in se synoniemen”, besluit Erik Vereecken.